به پایگاه اطلاع رسانی نقش آرا خوش آمدید، نقش آرا به عنوان بزرگترین و جامعترین تولید کننده و صادر کننده سفال نقش برجسته در کشور، اوقات خوشی را برای شما آرزو مند است
  • سفال

    طراحی و ساخت سفال نقش برجسته با کیفیت بسیار عالی توسط مجرب ترین هنرمندان این رشته در کشور

  • سفال

    تولید و صادرات سفال نقش برجسته به کشورهای همسایه

  • سفال

    برگزاری کلاس های آموزشی و اهدای مدرک هنرجویی نقش آرا

  • سفال

    ارسال تصاویر و ویدیو از مراحل کاری سفال در حال ساخت

  • سفال

    اهدای نمایندگی انحصاری محدود به افراد حقیقی یا حقوقی واجد شرایط

  • سفال

    فروش آنلاین تایلهای دکوری، یادبود و مناسبتی با آرم و لوگوی درخواستی

تاریخچه ی کوره های پخت سفالگری
تعداد بازديد :8822
شناسه مطلب : ۲۰
نوع مطلب : دانستني هاي سفال برجسته
1394/02/27
درباره تاریخچه ی کوره های پخت سفالگری:
تاریخچه ی کوره های پخت سفالگری...
تاریخچه ی کوره های پخت سفالگری

( کوره ی دل را به سوی خدا آتش دهیم . )

اولین گام در این توسعه ی صنعتی، مهار و کنترل آتش و تامین سوخت مناسب بود که از هیمه، هیزم، خار، خلنگ، کاه و تاپاله حاصل آمد. نخستین کوره را شبیه تنور نانوایی یا اجاقی بزرگتر از اجاق خانه ساختند. معماری این کوره های ابتدایی شامل گودالی حفر شده در بطن زمین یا اجاقی چهارگوشه با دیوارهای گلی در روی زمین بوده. ظروف گلی خشک شده از گل نامناسب را که با شاموت کاه و علف و شن فراهم آورده بودند، در گودال یا اجاق می چیدند و معمولا" گرده های تاپاله را به صورت هلالی به عنوان سوخت در اطراف سفالینه های خام قرار می دادند و آتش می کردند. با این حال زبانه های آتش سرکش خارج از کنترل بود و حرارت تلف می شد و ظروف نیم پخته باقی می ماند. ضمن آنکه ضایعات فراوانی نیز همراه داشت. گذشت زمان و اندوختن تجربه باعث شد که سفالگران به منظور اجتناب از ایجاد ضایعه، ابتدا سکویی بالای گودال آتش تعبیه کرده ظرف های گلی را روی این سکو و جدا از هم مستقر کنند. به تدریج به معماری کوره توجه بیشتری شد و گام بعدی احداث سکویی جداره دار روی گودال آتش بود. گذشت زمان بازهم بر تجربیات سفالگران افزود تا بلاخره چاله آتشی در زمین حفر کردند و دهانه ی آتشخوار چاله آتش را در مسیر بادهای مناسب قرار داده سکو را مشبک نمایند تا حرارت آتش از چاله آتش و شبکه ها با جریان باد به گرمخانه (سکوی مشبک) منتقل گردد. بر روی این سکوی مشبک نیز در هر نوبت پخت سفال، سقف گنبدی شکل موقتی از گل یا گرده های تاپاله احداث می کردند و در تیزه ی گنبد منافذی برای خروج دود و گازهای حاصله و استمرار جریان و مکش و ایجاد هوای مناسب قرار می دادند. گام بعدی، دستیابی به گل رس ورز داده شده و تراشیده ای بود که هوای آن با مشت زنی و لگد کوبی تمام خارج شده و آماده ی شکل گیری باشد. در این مرحله بود که سفالگران توفیق یافتند سفالینه های نسبتا" قابل قبولی را در درجه حرارت700 تا 800 درجه ی سانتیگراد تولید کنند. چنین سفالی بالنسبه خوب پخته شده بود ولی دارای پخت کامل نبود. بیشتر سفالینه های اولیه این دوران در آفتاب یا اجاق خانه نیم پخت می شده و پوک و سست بوده اند.

استفاده از کوره برای اولین بار در ایران، حدود هزاره ی هفتم پیش از میلاد تاریخگذاری شده است.

به طور کلی معماری و ساختار اولین کوره های سفالگری از آغاز عهد نوسنگی به بعد با توجه به چند عامل زیر به وجود آمد:

الف) جایگاه مناسبی برای چیدن سفال های خام.

ب) ایجاد آتش انبوه و پایدار که در هر نوبت قادر به پخت سفال های زیاد باشد.

ج) کنترل و مهار آتش.

د) پرهیز و اجتناب از ایجاد ضایعات.

ه) دستیابی به خاک رس مناسب.

پس از تامین موارد بالا، سفالگران به تدریج و با کسب تجربه نسبت به جریان هوا، اتمسفر، درجات حرارت، تند و کند کردن شعله ی آتش آگاهی یافتند.

 

 تا زمان حاضر اطلاعات دقیقی در مورد محل انواع کوره های قرون اول و دوم هجری قمری به دست نیامده است. سه نوع کوره در دوره ی سلجوقی مورد استفاده قرار می گرفته است.

کوره ی پخت سفال های زرین فام فلزی رنگ.  این کوره دارای چندین طبقه بوده و در مرکز طبقه ی پایینی اجاق قرار داشته، از سه طبقه ی  کوره، دو طبقه به صورت پیش آمده ساخته شده  و در بالا مجرایی برای تخلیه ی دود به طرف خارج تدارک دیده شده. مجرای دیگری به گرمخانه که جای تجمع حرارت بوده، متصل می شده است. قطعات آماده برای پخت روی هر یک از طبقات قرار می گرفته و سیستم گرمخانه، حرارتی ثا بت فراهم می کرده و میزان دود را به طرز صحیح می پراکنده است.

کوره ی پخت سفال های لعابدار یکرنگ. این کوره مخصوص تولید ظروف سفالین با لعاب یکرنگ بوده و "شاه کوره" نام داشته است. ساختمان کوره مدور بوده و گنبدی بلند در بالای آن قرار داشته است. میخها یا میله هایی از گل پخته به طول 30 سانتی متر (به طور افقی) در شکاف دیواره های این ساختمان دایره شکل جای داشته که ظروف با لعاب قلیایی یکرنگ سفید یا آبی فیروزه ای را روی این میخها آویزان می کردند. این قطعات به مدت چند روز در حرارتی بالا در این محل باقی می مانده است. ظروفی را که امکان قرار دادنشان روی میخها وجود نداشته، مانند بشقاب ها و کاسه ها، روی طبقه ای که در قسمت پایین گنبد قرار داشته، جای می دادند. فضای خالی مرکز کوره، محل اجاق بوده است.

کوره ی پخت قطعات چند رنگ. از همین دوره (قرون6 و7 ه.ق.) اطلاعاتی در مورد کوره ای از نوع دیگر در دست است که متاسفانه در مورد کاربرد آن اطمینان وجود ندارد. احتمالا" برای پخت قطعات چند رنگ به کار می رفته، زیرا شمار زیادی تکه سفال از این نوع در محل پیدا شده است.

در مورد سوخت کوره های این دوره می توان گفت: « بر اساس آزمایشهای متعدد از دوده های خاکستر های سفید بسیار نرم بدست آمده در داخل کوره ها، چنین نتیجه گرفته می شود که مواد سوزاندنی در کوره های سفالگران بین النهرین و ایران جنوبی نوعی کاه بوده که به مقدار زیاد در کنار باتلاق ها می روییده است. در صورتی که این نوع سوخت به هر دلیلی نایاب می شده، از تپاله ی شتر استفاده می کرده اند، بدین صورت که آن را فشرده، خشک کرده و سپس برای سوخت به کار می برده اند. در بعضی حفریات، خاکستر زغال چوب نیز از اجاق ها به دست آمده است.

در سفالگری کوره و گل و لعاب سه عنصر مجزّا ولی مکمل همدیگر می باشند. بنابراین سفالگر در هر لحظه و در مرحله، در ایجاد تعادل بین این سه عنصر می کوشد تا در تولید ظروف به نتیجه ی بهتری برسد.

 

نویسنده :  مدیر اصلی
ورود به سایت
نام کاربری :
رمز عبور :
تبلیغات
نقش آرا در اینستاگرام
نقش آرا در اینستاگرام
Join TO naghsh_araco
شرکت نقش آرا
شرکت نقش آرا
شیشه دکوراتیو
شیشه دکوراتیو
نقش آرا در ستاد ساماندهي سايتها ثبت گرديد
نقش آرا در ستاد ساماندهي سايتها ثبت گرديد
نقش برجسته هاي در حال اجرا
نقش برجسته هاي در حال اجرا
آمار بازدید کنندگان

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت تعاونی سیمرغ شایان می باشد